MAANDBOEK 2015: februari 2015

WILLEM VALK

In 1921 begon Willem Valks carrière als officieuze ‘stadsbeeldhouwer’ van Groningen.
De op 1 januari van dat jaar aan Academie Minerva begonnen docent maakte in opdracht van de
gemeente twee wapenplaquettes voor de Natte Brug over het Helperdiepje.
Vele gebouwen werden door hem versierd en Valk beëindigde zijn Groninger loopbaan in 1972 met
de vervaardiging van het borstbeeld van Carl Rabenhaupt bij het stadhuis.
Willem Johannes Valk wordt in 1898 in Zoeterwoude geboren als jongste van vijf kinderen.
Net als zijn vader en broer Hendrik blijkt Willem te beschikken over een artistiek talent.
Op zijn zeventiende gaat hij naar de Haagse Academie van Beeldende Kunsten.
Omdat zijn vader beeldhouwen niet ziet zitten, wordt Willem ingeschreven voor de cursussen artistieke
metaalbewerking en onderwijsbevoegdheid boetseren.

Valk vestigt zich op 1 januari 1921 op Schoolholm 14, omdat hij is aangesteld als docent boetseren
bij Academie Minerva, als opvolger van Peddemors.
Aan ‘hakken’ wordt niet gedaan, want boetseren wordt slechts gezien als ondersteunend vak voor de
schilder- en tekenopleiding.

Willem Valk heeft dan ook aanvankelijk een beperkte aanstelling, 6 uren in de dagopleiding en een
aantal avondlessen. Het geeft hem volop tijd voor vrij werk.

Willem Valk sluit zich vrijwel direct aan bij Kunstkring de Ploeg en krijgt in 1921 ook al een gemeen-
telijke opdracht: de vervaardiging van een wapenplaquette voor beide zijden van de Natte Brug, op
de oude grens met de gemeente Haren.

In 1922, als Valk penningmeester is geworden van De Ploeg, stelt hij voor een ‘Bouwkundig
consultatiebureau’ op te richten, met als doel om ‘verschillende bouwwerken in stad en dorp meer
architectonisch te verzorgen’.

Portretbuste Mullock Houwer

Het volgende jaar maakt hij, in opdracht van het personeel van de Dienst Gemeentewerken, de – helaas
tegenwoordig spoorloze - portretbuste van directeur Mulock Houwer, maar andere opdrachten blijven
voorlopig uit.

Het geeft Valk wel de gelegenheid om twee beelden te maken voor het huis dat in 1924 aan de Veenweg
voor hem en zijn aanstaande echtgenote Ella wordt gebouwd, naar een ontwerp van haar broer architect
Arjen Goodijk.

Hoewel vlakbij de stad gelegen, behoort dat buurtschap Halfweg dan (tot 1969) tot de gemeente Haren.

Als zijn vriend Siebe Jan Bouma in 1925 een schoolgebouw aan de Jan Hissink Jansenstraat ontwerpt,
krijgt Willem Valk voor het eerst weer een gemeentelijke opdracht.

In de volgende jaren volgen o.a. beelden aan Bouma’s nieuwe vleugel voor het gebouw van de Dienst
Gemeentewerken met aangrenzende politiepost en een schoolgebouw aan de Rabenhauptstraat.

Willem Valk in zijn atelier

PELIKAAN
gemaakt door
WILLEM VALK

Willem Valk

bij RIOOLOGEMAAL

Damsterdiep 146

Groningen

Stern op bol van

Willem Valk

WARFFUM

RABENHAUPT

POLITIEMAN

JORIS
Harlingen

HEIDESCHAAP
Hoogezand

DE ZIENER

BOER
Friesland
Bank Zaailand
Leeuwarden

Bijenkorf
Westerplantage Leeuwarden

appingedam

OOSTERKERK

PARKHEEM
Stadskanaal

Stadswapen Natte Brug

"DE HAAN" van beeldhouwer Willem Valk (1956)

Geplaatst op mei 31, 2015

door janbee

‘De Haan’ van beeldhouwer Willem Valk (1956)
“De Haan” van beeldend kunstenaar Willem Valk (1898-1977) staat er nog, bij de straatkantingang van de voormalige school aan de Oosterweg (nu LEIS Westerkwartier). Vergrijsd, gehavend, ‘de tand des tijds’ nietwaar… Waar het beeld oorspronkelijk stond? Loop het pad in aan de zuidkant, ja, loop gerust door, het is een openbaar pad, nog steeds. Stop even voor de afvalbak, maak een kwartslag met het gezicht naar het noorden, richting gebouw. Daar, een paar meter voor je, stond de wakkere haan, midden in een nieuw aangelegd perk, inmiddels vervangen door tegels. Een haan die naar het noorden kraait? “Is inderdaad wat raar”, gaf schoolontwerper/gemeentearchitect Boersma later toe, “maar dit was vanuit de school gezien een betere stand…” “Een ‘VARA-haan’ ” werd er toen gemompeld, “een Rooie Haan…” De link naar de openbare school was gauw gelegd. Architect Boersma schaarde dit onder volkswijsheid en dorpshumor! (VVV-Maandblad 194) Op de foto maakt de creatie van Willem Valk (43 jaar lang docent aan de Academie Minerva in Groningen en ook wel eens de officieuze stadsbeeldhouwer van Groningen genoemd, bron: Wikipedia) een fiere, wakkere indruk, ongetwijfeld bedoeld om het karakter van de school te symboliseren. In 1956, het jaar van de schoolopening, was er ruim zicht richting Den Ham. Geen enkele bebouwing, alleen links op de achtergrond een deel Hamsterpad. Twee pleinen telde de nieuwe O.L.S. Eentje hooggelegen bij het lokaal van de jongste kinderen en de grote zandbak. Een stukje van de zitbank is zichtbaar. Verder naar het oosten een lager gelegen, groter plein voor de oudere kinderen, begrensd door een muurtje. Aan de zuidkant van het grote plein was een open fietsenstalling gemetseld. De geplante loofbomen ogen iel, ze groeiden in de loop der jaren gestaag. Achter het schoolterrein, gemarkeerd door een ondiep slootje, lag tuingrond. De ree er naar toe, tussen school en pastorie, was toen nog onverhard. (Is nu de Kastanjestraat…)
De haan van Valk verhuisde na de tweede ingrijpende verbouwing naar zijn huidige plek. Op zaterdag 13 juni aanstaande worden er nog eens herinneringen opgehaald, tijdensde reünie. O.a. aan het ‘wakker dier’, de schepping van Valk, symbool van een veranderd dorp, Noordhorn Toén! (JB)